नासकवणी:
आज बऱ्याच दिवसांनी गिर गायीचं दूध मिळालं आणि हे आठवलं.
माझ्या लहानपणी गायी गुरं होती गोठ्यात म्हणजे वैभव होतं म्हणा ना... आणि आत्तासारखी ती काम झाल्यावर उन्हापावसात रात्रभर बाहेर सोडून निवांत झोपणारे मालक नसल्याने एक दिवस जरी आपलं वासरू किंवा कोणीही आलं नाही तर कंदील घेऊन शोधायला बाहेर पडायचो आम्ही. आता रस्त्यावर रात्र रात्र निवारा शोधणारी गायी, वासरांचे कळप बघितले की पाणी येतं डोळ्यात😥
घरचं दूध असल्याने असेल आम्ही
भावंडं चहा पीत नव्हतो. जेव्हा दूध असेल तेव्हा फेसाळलेलं निरसं दूध, नसेल तेव्हा काही नाही. मी लग्नानंतर पहिल्यांदा चहाची चव बघितली.
गायीचेच दूध मुलांना द्यायचे असा दंडक होता बाबांचा म्हणजे बुध्दी तल्लख होते!
घरात खरवसासाठी चिकाचे दूध आले की आधी वासराला देवून मग उरलेल्या दुधाचा खरवस! घट्ट खरवस करताना कधी कधी घरचं साधं दूध नसेल तर दुप्पट नारळाचं दूध आणि जायफळ घालून गुळातला खरवस व्हायचा. सुरवातीला वासराला एकदम चीक पचणार नाही म्हणून तीन वेळा थोडं थोडं दिलं जायचं.एखादं चुकार वासरू पिऊ शकत नसेल तर दोन पायात तोंड धरून बाटलीने पाजायचं. तशी माणसासारखी आळशी जमात नसल्याने एक दोन दिवसात ते वासरू शिकायचंच.
गावात घरटी भरपूर गुरे असल्याने खरवसाचे नावीन्य नव्हते. मला तर पातळ खरवस म्हणजेच हे नासकवणी फार आवडायचे. दूध नासायचे बंद झाले तरी कोवळ्या दुधाचा भरवसा नसायचा. जरा उकळताना फुटतय असं वाटलं की गूळ, उगाळून जायफळ घातलं की काय मस्त लागायचं ते😊
त्यातही भरपूर दूध असेल तर हे कोवळे
दूध आटवून आई त्याचा साखर घालून गोळा करायची...मस्त तांबूस कलाकंद( हे आत्ता कळलेलं नाव) काय भारी लागायचा म्हणून सांगू😋😋
या आटवलेल्या गोळ्याच्या कधी कधी पोळ्या पण करायची आई!
आई आमची गोड पोळ्या करण्यात एक्स्पर्ट होती अगदी! माझ्या लेकाला पण असं निरसं दूध मिळायचं आजीकडे गेल्यावर... तो घरी आला की म्हणायचा आजीकडे दूध असतं त्यात साय नसते...मस्त फेस पण असतो त्याला 😄😄 तसं आपल्याकडे येत नाही!
आज हे दुधाचं नासकवणी केलं नि प्रत्येक चमचा एकेक आठवण जागवत तृप्त करत आनंदाचे एकेक कप्पे उलगडत गेला... परत एकदा लहान व्हावं असं वाटू लागलं😊
✍️ मीनल सरदेशपांडे
